Turcja krajem na rozdrożu: mitologizacja Europy
W społeczeństwie polskim problematyka państw i narodów o charakterze nie-europejskim (do jakich niewątpliwie zalicza się Turcja, mimo części swojego terytorium w Europie) praktycznie nie istnieje. Trudno przytoczyć nawet jakiekolwiek ...
Miej oczy i serce otwarte...
Za kilka dni po raz kolejny w tym roku srebrne skrzydła z czerwoną charakterystyczną ptaszką-symbolem wzniosą spragnione niepowtarzalnych stambulskich klimatów ciało i duszę ponad chmury listopadowej ukraińskiej jesieni.
Kijów Jarosława Iwaszkiewaicza: miasto rodzące literaturę
Kijów – Stołeczny Kijów-Grad, Matka Miast Ruskich, Konstantynopol nad Dnieprem jest miastem, które oskrzydla, inspiruje, przyciąga ludzi z różnych stron świata i rodzi literaturę”.
Tu, na brzegach siwego Borysfenu krzyżowały się drogi prowadzące z Północy na Południe i ze Wschodu na Zachód, tu mieszały się nurty kulturowo-obyczajowe Orientu i Okcydentu, tu stykały się interesy Bizancjum i Rzymu. Kijów od zawsze związany był z tą wielką, tajemniczą rzeką. Poprzecinane niezliczonymi jarami, górujące nad rozlewiskiem Dniepru wzgórza, okazały się idealnym miejscem na założenie osady. Nie brakowało tu zwierzyny, grzybów i jagód, gdyż średniowieczny Kijów leżał na skraju ogromnej poleskiej puszczy. Rzeka dostarczała ryb, odgradzała od nieprzyjaciół i służyła jako trakt komunikacyjny, łączący stolicę Rusi ze światem.
Istanbul. Oda ku Czasoprzestszeni
Nie ma dnia bym nie wspomniał, bym nie wrócił myślami do tego miejsca, bym nie dotknął go fibrami swojej duszy. Już prawie od sześciu lat codziennie jestem tam. Nie muszę lecieć czy jechać, po prostu obrazy tego miejsca stale wyłaniają się łagodnie z mojej wyobraźni, przysłaniając rzeczywistość i codzienność. Jest we mnie, a ja w nim. Odbieram to jako najwyższą daność, więc już od dawna nawet nie próbuję dotrzeć do prawdy: co mnie łączy z tym miejscem. Niepoznawalna metafizyka naszych stosunków pozostaje niewyjaśniona i dlatego taka czarująco słodka, jak owoc dojrzałej kaki czy figi, a raczej małej wzorzystej filiżanki mocnej tutejszej kawy.
W cieniu Minotaura
Umbert Eco, twórca teorii dzieła „otwartego” i wieloznacznego, uważał, że sztuka skłania odbiorcę do własnych refleksji. Twierdził też, że „labirynt klasyczny jest sam w sobie nicią Ariadny”. Idąc w ślady włoskiego filozofa, spróbuję przedstawić swoją wizję nowych wierszy Mieczysława Arkadiusza Łypa: W cieniu Minotaura, W krainie Ariadny, Fresk minojski i Rydwan Heliosa.
Wrażenia "białej małpy"
Okcydentalność rządzi umysłami... Europocentryzm mocno tkwi w podświadomości... Zachodnie wzorce kulturowe dominują w wyobraźni...
Jak my się mylimy, myśląc, że jesteśmy najlepsi! Błąd i zacofanie kulturowe! Ograniczoność i zamkniętość na „Inność”!
Bizantyjski obraz świata i jego percepcja są ukształtowane na podstawie takich pojęć, jak kłamstwo, podstępność, podłość, obłuda, zdrada, zmowa, kuluarnjść i intryganctwo, obskurantyzm i kult przywódcy, a także patos, przepych, nadmiar wszystkiego (pojęcia spokrewnione z tak zwaną rosyjską skalą), połączone z tradycjonalizmem i patriarchalnością.
Człowiek postradziecki ma wyraźną problem z samoidentyfikacją. Szczególnie ten problem uwidacznia się w Rosji. Trudno się dziwić. Po wchłonięciu tylu narodów i etnosów od Czeczenii i Karelów po Czukotkę i Kamczatkę na tle polityki przeciwstawiania się szeroko pojętemu Zachodowi (nie wspominajmy o słynnym zapłodnieniu kultury rosyjskiej przez francuska, to dotyczyło tylko dworzan – w życiu łapciarzy nic się nie zmieniło do dziś: pijatyka, bijatyka, szachrajstwo, ciemna głupota etc.) władcy na Kremlu i w pałacu Zimowym nie mieli innego wyjścia, jak niekonsekwentnie propagować kontrowersyjne idee Wielkiej Matuszki Rosji. Ciekawostka: po rewolucji październikowej Święta Trójca została zmodyfikowana: Marks – Engels – Lenin, obecnie Rosja trzyma się na chamskim urzędniku, obskurnym popie i podstępnym milicjancie. Nie mniej jednak, po upadku ZSRR, kiedy to jeszcze wierzono w transformacje społeczno-kulturowe, w leksykonie Homo Postsovieticum, w tym Ukraińców, został spopularyzowany przedrostek EURO- dodawany do wszystkiego, co było inne, a więc lepsze! Semantyka nawiązywała do standardów zachodnich sąsiadów lecz nie miała nic wspólnego z wartościami społeczeństwa europejskiego. Człowiek postradziecki nagle przemieścił się z „rozwiniętego socjalizmu” i „rewolucyjnej pieriestrojki” do pierwotnego kapitalizmu. Na tle totalnej nędzy reklamowane towary wydawały się czymś mistycznym i nieosiągalnym dla większości obywateli (tutaj nie mówmy o nowobogackiej warstwie złodziei i sprytnych byłych partyjnikach – oni mieli i dalej mają własną rzeczywistość).
Eurookna, europłoty, eurokafelki, eurofiranki, eyroremont stały się integralnym składnikiem sposobu myślenia Homo Postsovieticum. Mamy do czynienia z dziwnym inikatem – eurobizantyjskością: pragnienie do standardów europejskich życia połączone z wyraźną mentalnością bizantyjską.
Ołeh Pokalczuk uważa, że bizantyjski sposób myślenia – to, przede wszystkim, sposób zachowywania się człowieka, który jest skazany na zamieszkanie w warunkach niesprzyjających lecz który potrafi wykorzystać te warunki. Bizantyskość potrzebuje permanentnego stresu, co rozwija szczególny, afektowny typ kultury. Ta kultura boleśnie reaguje na zmiany i bazuje się na samoodtwarzaniu się. Dalej badacz stwierdza, że Bizantyjczycy przydzielają nadzwyczajną uwagę rytuałowej stronie każdego procesu, a każdy obrzęd staje się celem sam w sobie. Myślenie bizantyjskie ma szczególny tym uzależnienia psychicznego.
Bizantyjski obraz świata i jego percepcja są ukształtowane na podstawie takich pojęć, jak kłamstwo, podstępność, podłość, obłuda, zdrada, zmowa, kuluarnjść i intryganctwo, obskurantyzm i kult przywódcy, a także patos, przepych, nadmiar wszystkiego (pojęcia spokrewnione z tak zwaną rosyjską skalą), połączone z tradycjonalizmem i patriarchalnością.
Ale raczej znów chodzi o elity... bo nędzny rolnik, strudzony robotnik i zestresowany biurowiec nie za bardzo mają czas na intrygi, a przepych im tylko się marzy – i to w przerwach pomiędzy adoracjami swoich naczelników...
A teraz poznaj swego sąsiada bliżej...
