Наставниця

19.02.2024 «Картки! Усі розумні думки, цитати зі статей й монографій ретельно записуй на картках. Переглядай, перечитуй і аналізуй. А потім намагайся укласти їх так, щоб думки розумних людей підтверджували твою концепцію» - саме так майже тридцять років тому Вікторія Анатоліївна Зарва вчила мене опрацьовувати матеріали для написання дипломної роботи – порівняння особливостей літературного процесу в українському та польському модерністському середовищі багатонаціонального Львова. Тепер моя перша наставниця у Німеччині, я в Польщі, а ці картки й досі зберігаються десь у шухлядах в окупованому Бердянську, в охопленій війною Україні.

Постколоніальні деконструкції

19.02.2024 Постколоніалізм є ключовою методологією в гуманітарних дослідженнях, оскільки він має важливі когнітивні, естетичні та прагматичні наслідки. Постколоніальний підхід дозволяє глибше зрозуміти сучасний світ, розкриваючи механізми влади та пригнічення, що походять з епохи колоніалізму та імперіалізму / неоімперіалізму, ставить питання про справедливість і рівність у контексті історичного процесу та сучасної нерівності, а також надає засоби боротися з дискримінацією та виключенням, що сприяє формуванню більш справедливого суспільства.

Maurice Barrès: „naród tytułowy” – pojęcie nieznane w Polsce

28.11.2023 Maurice Barrès, francuski pisarz i polityk, był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli francuskiego nacjonalizmu na przełomie XIX i XX wieku. W swoich pracach często odwoływał się do pojęcia narodu tytułowego.
Barrès uważał, że naród tytułowy to naród, który jest dominujący w państwie, w którym żyje. Naród ten ma swoją własną kulturę, tradycje i język, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Naród tytułowy ma również prawo do samostanowienia i do obrony swojej tożsamości.

Від Майдану до перемоги над псевдоімперією рашистів

21.11.2023

Революція Гідності, яка відбулася в Україні в 2013-2014 роках, була поворотним моментом в історії країни. Вона стала символом боротьби українського народу за свободу, демократію та європейське майбутнє.

Rosyjska kultura: unieważnienie, unicestwienie czy rewizja?

12.11.2023

Wojna w Ukrainie to punkt zwrotny w historii rosyjskiej kultury. Zmusza nas do ponownego przemyślenia sposobu, w jaki postrzegamy tę kulturę. Nie możemy już ignorować jej imperialistycznego charakteru i związków z przemocą. Musimy zacząć postrzegać rosyjską kulturę jako złożoną i kontrowersyjną, która zawiera zarówno elementy piękne, jak i przerażające.

W rocznicę wybuchu wojny

03.03.2023 W dniu 27 lutego Zarząd Wydziału I Towarzystwa Naukowego Warszawskiego zorganizowało spotkanie naukowe, na którym prof. dr. hab. Lech Suchomłynow z Instytutu Slawistyki PAN przedstawił referat „Wojna rosyjsko-ukraińska: rozwód cywilizacji? (relacje Polaków z okupowanego miasta)”.
“Moher” biało-czerwony: made in Poland
02.02.2011

Nie zdawałem sobie sprawy, że to zjawisko społeczno-kulturowe, typ świadomości i wrażliwości na świat, fenomen wywodzący się z lat 90. ubiegłego stulecia jest aż tak powszechne i agresywne.

Wcześniej, mieszkając w Polsce, jakoś nie zauważałem, nie analizowałem i nie rozumiałem, że „moherowy” ruch może stanowić zagrożenie organicznemu rozwojowi postkomunistycznego państwa. Zmusił mnie do myślenia artykuł Arkadiusza Klimczaka pt. Moherowe szaleństwo, czyli co uwiera Polaków w głowy i video na „YouTube”, które uprzejmie podam po krótkich rozważaniach.

Źródła tego narodowego fenomenu upatruję przede wszystkim w sytuacji Kościoła, który w ciągu lat hegemonii komuchów przyzwyczaił się działać w „podziemiu”, szczególnie strzec wartości chrześcijańskie i walczyć o prawa własne i wszystkich obywateli, a po upadku reżimu nie potrafił zmienić zasad funkcjonowania w nowych warunkach geopolitycznych. Euforyczne pierwsze lata III Rzeczpospolitej wzmocniły pozycje Kościoła, który zaczynał utożsamiać siebie z państwem i władzą. Pomimo deklarowanej świeckości Polscy hierarchowie często ingerowali w różne sprawy i politykę. Kościół nie potrafił wyczuć specyfiki sytuacji i dostosować się do potrzeb współczesnych Polaków.

I tu się pojawia o. Rydzyk (bolączka Episkopatu Polskiego) i „Radio Maryja” wypełniając lukę ideologiczną, która powstała po upadku PRL-u. Jak widać, „moherowe legiony” formują się z osób starszych, wychowanych i ukształtowanych za Gomółkę i Gierka, ludzi zdezorientowanych, nieprzyzwyczajonych do samodzielnego myślenia i działania, potrzebujących przywódcę, swoistą ikonę i bóstwo.

Równie istotną cechą biało-czerwonego „moheru” jest skrajny patriotyzm, graniczący z nacjonalizmem (w jego negatywnym znaczeniu), szowinizmem i rasizmem. Ba, „moher” w ogóle nie toleruje inności. Wydaje się nawet, że motywacją ich egzystencji jest nieustanna walka, bycie przeciwko komuś lub czemuś. „Moher” żywi się antagonizmami, obecność Obcego jest konieczna, ponieważ bez niego bycie „Mohera” traci sens.

Tu wyraźnie rysuje się problem pokoleniowy. W pewnym momencie aktywność społeczna „obywatela” maleje i sprowadza się do „obowiązków emeryta”, a przecież człowiek dalej pragnie byś potrzebny i robi wszystko, żeby zaprzeczyć własną niezdolność być pełnoprawnych członkiem społeczeństwa. Czy państwo stworzyło warunki dla samorealizacji osób starszych? Dlatego współczesny emeryt włącza się do „moherowej” wspólnoty i bezwzględnie przyjmuje obowiązujące tu zasady. Dla nich młoda nowa generacja jest inna (chociażby ze względów wiekowo-biologicznych), dlatego nie wpisuje się w „moherowe” kanony. Z nimi trzeba walczyć, ich trzeba zmieniać.

Pomimo to, w kontekście moich rozważań, ważnym jest aspekt terytorialny. Im mniejsza jest przestrzeń egzystencjalna – tym wyraźniejsza jest „moherowość”. Kończąc, mogę stwierdzać, iż polski „moher” można traktować jako produkt wywodzący się z PRL-u.

Natomiast „moher” nie jest zjawiskiem wyłącznie polskim. Każdy kraj ma swoją historię i prehistorię. Sytuacja osób w wieku starszym wszędzie jest podobna, dlatego możemy mówić o odmianach „moherowości”: biało-czerwonej, niebiesko-żółtej etc.

Moherus Ucrainicus

Wierszyk o Janukowyczu (tłumaczenie na język ukraiński)

Nie jest potrzebny nam brzeg turecki,
Ameryka nie jest potrzebna nam.
Potrzebujemy tylko chłopca z Doniecka,
Okazja dla dumy i nam i wam.