Turcja krajem na rozdrożu: mitologizacja Europy
W społeczeństwie polskim problematyka państw i narodów o charakterze nie-europejskim (do jakich niewątpliwie zalicza się Turcja, mimo części swojego terytorium w Europie) praktycznie nie istnieje. Trudno przytoczyć nawet jakiekolwiek ...
Miej oczy i serce otwarte...
Za kilka dni po raz kolejny w tym roku srebrne skrzydła z czerwoną charakterystyczną ptaszką-symbolem wzniosą spragnione niepowtarzalnych stambulskich klimatów ciało i duszę ponad chmury listopadowej ukraińskiej jesieni.
Kijów Jarosława Iwaszkiewaicza: miasto rodzące literaturę
Kijów – Stołeczny Kijów-Grad, Matka Miast Ruskich, Konstantynopol nad Dnieprem jest miastem, które oskrzydla, inspiruje, przyciąga ludzi z różnych stron świata i rodzi literaturę”.
Tu, na brzegach siwego Borysfenu krzyżowały się drogi prowadzące z Północy na Południe i ze Wschodu na Zachód, tu mieszały się nurty kulturowo-obyczajowe Orientu i Okcydentu, tu stykały się interesy Bizancjum i Rzymu. Kijów od zawsze związany był z tą wielką, tajemniczą rzeką. Poprzecinane niezliczonymi jarami, górujące nad rozlewiskiem Dniepru wzgórza, okazały się idealnym miejscem na założenie osady. Nie brakowało tu zwierzyny, grzybów i jagód, gdyż średniowieczny Kijów leżał na skraju ogromnej poleskiej puszczy. Rzeka dostarczała ryb, odgradzała od nieprzyjaciół i służyła jako trakt komunikacyjny, łączący stolicę Rusi ze światem.
Istanbul. Oda ku Czasoprzestszeni
Nie ma dnia bym nie wspomniał, bym nie wrócił myślami do tego miejsca, bym nie dotknął go fibrami swojej duszy. Już prawie od sześciu lat codziennie jestem tam. Nie muszę lecieć czy jechać, po prostu obrazy tego miejsca stale wyłaniają się łagodnie z mojej wyobraźni, przysłaniając rzeczywistość i codzienność. Jest we mnie, a ja w nim. Odbieram to jako najwyższą daność, więc już od dawna nawet nie próbuję dotrzeć do prawdy: co mnie łączy z tym miejscem. Niepoznawalna metafizyka naszych stosunków pozostaje niewyjaśniona i dlatego taka czarująco słodka, jak owoc dojrzałej kaki czy figi, a raczej małej wzorzystej filiżanki mocnej tutejszej kawy.
W cieniu Minotaura
Umbert Eco, twórca teorii dzieła „otwartego” i wieloznacznego, uważał, że sztuka skłania odbiorcę do własnych refleksji. Twierdził też, że „labirynt klasyczny jest sam w sobie nicią Ariadny”. Idąc w ślady włoskiego filozofa, spróbuję przedstawić swoją wizję nowych wierszy Mieczysława Arkadiusza Łypa: W cieniu Minotaura, W krainie Ariadny, Fresk minojski i Rydwan Heliosa.
Wrażenia "białej małpy"
Okcydentalność rządzi umysłami... Europocentryzm mocno tkwi w podświadomości... Zachodnie wzorce kulturowe dominują w wyobraźni...
Jak my się mylimy, myśląc, że jesteśmy najlepsi! Błąd i zacofanie kulturowe! Ograniczoność i zamkniętość na „Inność”!
Nie zdawałem sobie sprawy, że to zjawisko społeczno-kulturowe, typ świadomości i wrażliwości na świat, fenomen wywodzący się z lat 90. ubiegłego stulecia jest aż tak powszechne i agresywne.
Wcześniej, mieszkając w Polsce, jakoś nie zauważałem, nie analizowałem i nie rozumiałem, że „moherowy” ruch może stanowić zagrożenie organicznemu rozwojowi postkomunistycznego państwa. Zmusił mnie do myślenia artykuł Arkadiusza Klimczaka pt. Moherowe szaleństwo, czyli co uwiera Polaków w głowy i video na „YouTube”, które uprzejmie podam po krótkich rozważaniach.
Źródła tego narodowego fenomenu upatruję przede wszystkim w sytuacji Kościoła, który w ciągu lat hegemonii komuchów przyzwyczaił się działać w „podziemiu”, szczególnie strzec wartości chrześcijańskie i walczyć o prawa własne i wszystkich obywateli, a po upadku reżimu nie potrafił zmienić zasad funkcjonowania w nowych warunkach geopolitycznych. Euforyczne pierwsze lata III Rzeczpospolitej wzmocniły pozycje Kościoła, który zaczynał utożsamiać siebie z państwem i władzą. Pomimo deklarowanej świeckości Polscy hierarchowie często ingerowali w różne sprawy i politykę. Kościół nie potrafił wyczuć specyfiki sytuacji i dostosować się do potrzeb współczesnych Polaków.
I tu się pojawia o. Rydzyk (bolączka Episkopatu Polskiego) i „Radio Maryja” wypełniając lukę ideologiczną, która powstała po upadku PRL-u. Jak widać, „moherowe legiony” formują się z osób starszych, wychowanych i ukształtowanych za Gomółkę i Gierka, ludzi zdezorientowanych, nieprzyzwyczajonych do samodzielnego myślenia i działania, potrzebujących przywódcę, swoistą ikonę i bóstwo.
Równie istotną cechą biało-czerwonego „moheru” jest skrajny patriotyzm, graniczący z nacjonalizmem (w jego negatywnym znaczeniu), szowinizmem i rasizmem. Ba, „moher” w ogóle nie toleruje inności. Wydaje się nawet, że motywacją ich egzystencji jest nieustanna walka, bycie przeciwko komuś lub czemuś. „Moher” żywi się antagonizmami, obecność Obcego jest konieczna, ponieważ bez niego bycie „Mohera” traci sens.
Tu wyraźnie rysuje się problem pokoleniowy. W pewnym momencie aktywność społeczna „obywatela” maleje i sprowadza się do „obowiązków emeryta”, a przecież człowiek dalej pragnie byś potrzebny i robi wszystko, żeby zaprzeczyć własną niezdolność być pełnoprawnych członkiem społeczeństwa. Czy państwo stworzyło warunki dla samorealizacji osób starszych? Dlatego współczesny emeryt włącza się do „moherowej” wspólnoty i bezwzględnie przyjmuje obowiązujące tu zasady. Dla nich młoda nowa generacja jest inna (chociażby ze względów wiekowo-biologicznych), dlatego nie wpisuje się w „moherowe” kanony. Z nimi trzeba walczyć, ich trzeba zmieniać.
Pomimo to, w kontekście moich rozważań, ważnym jest aspekt terytorialny. Im mniejsza jest przestrzeń egzystencjalna – tym wyraźniejsza jest „moherowość”. Kończąc, mogę stwierdzać, iż polski „moher” można traktować jako produkt wywodzący się z PRL-u.
Natomiast „moher” nie jest zjawiskiem wyłącznie polskim. Każdy kraj ma swoją historię i prehistorię. Sytuacja osób w wieku starszym wszędzie jest podobna, dlatego możemy mówić o odmianach „moherowości”: biało-czerwonej, niebiesko-żółtej etc.
Moherus Ucrainicus
Wierszyk o Janukowyczu (tłumaczenie na język ukraiński)
Nie jest potrzebny nam brzeg turecki,
Ameryka nie jest potrzebna nam.
Potrzebujemy tylko chłopca z Doniecka,
Okazja dla dumy i nam i wam.
